سی مرغان

مرغان همه ولوله كردند و به وجد آمدند، اما هنگامی كه از سختی راه و خطرهایی كه در كمین شان بود شنیدند، هراسان شدند. بسیاری از آنان عذر خواستند كه توان پای گذاشتن بر چنین راهی را ندارند و نمی‌توانند همسفر هدهد شوند. با این همه، در آن میان بسیاری نیز بودند كه شوریده حال و پای كوبان به عشق دیدن سیمرغ، پذیرفتند كه با هدهد همسفر شوند. اینك هدهد از پیش و مرغان دیگر از پس او به سوی منزلگاه سیمرغ در حركتند.

هدهد چاره‌ كار را وحدت و پیروی از رهبری فرزانه و دادگر دانست و بشارت داد كه چنین راهبری برفراز كوهی سر به آسمان كشیده كه قاف نام دارد، مأوا گزیده است. نامش سیمرغ است و باید همگی به دامنش چنگ زنیم و راهبری‌اش را به جان بخریم.

مرغان كه هدهد دانا و قاصد سلیمان نبی را نیك می‌ شناختند و می‌ دانستند كه جز به خیر و صلاحشان سخنی نمی‌گوید، از او خواستند كه راهنمایشان باشد و به آنان بگوید كه چه كنند تا سرانجامی نیك بیابند.

هدهد خوشخوان سخنور از تمامی مرغان خواست كه گردهم‌ آیند و مجمعی تشكیل دهند تا او بتواند با آنان سخن گوید. هدهد در آن مجمع از رنج و غمی كه مدت‌ها بر دلش نشسته بود سخن گفت و از جفای مرغان بر یكدیگر و چند دستگی میان آنان و خودپرستی و خودخواهی شان شكوه‌ ها كرد. گفت كه در این راه چیزی جز فنا و سرگردانی عاید شان نخواهد شد و باید به چنین رفتارهایی پایان دهند و دست از خودپرستی و جفا به یكدیگر بردارند. مرغان از او خواستند تا راه را از چاه نشان شان دهد و به آنان بگوید كه چاره چیست و چه باید بكنند تا به عاقبتی خوش دست یابند. هدهد چاره‌ كار را یافتن راهبری فرهیخته و شهریاری دادگستر دانست و به آنان بشارت داد كه چنین پادشاهی در مكانی بسیار دور، در بلندای كوهی به نام قاف مأوا گزیده و نامش سیمرغ است. اما راه رسیدن به او بس دشوار و خطرناك است و كار هر كس نیست. مرغان چون آوازه‌ سیمرغ شنیدند به وجد آمدند، اما همین كه از سختی و مشقت‌های رسیدن به سیمرغ آگاه شدند، بیمناك شدند و پا پس كشیدند و هر كدام عذری آوردند. گرچه در آن میان مرغانی نیز بودند كه شوریده حال، به عشق دیدن سیمرغ، پذیرفتند كه با هدهد همسفر شوند و پای اندر این راه دراز و دشوار گذارند.