معلم ثانی

ابوالبشر كتابچه ای كه فارابی نوشته با دقت خوانده و به چند استاد دیگر ارائه اش می كند و هر چه استادان اصرار می كنند تا نظر مدیر را بدانند ابراز نمی كنند تا نهایتا تحت تاثیر نظر او قرار نگیرند و تا حد ممكن بسیار منصفانه نظر بدهند. ابن عامر از فارابی خواسته تا بیرون از حوزه با یكدیگر مباحثه ای داشته باشند و آن قدر اصرار كرده كه فاربی مجبور شده به دیدار او برود، در این دیدار ابن عامر فارابی را تهدید می كند كه اگر به اجرای روش او تمكین نكند، هر ان چه از دستش بر آید انجام دهد و....

دامنه مخالفت طلاب با ابن عامر بالا گرفته و او كه نمی داند فارابی كجاست، بر این باور است كه این طلاب با تحریك فارابی بر علیه او شورش كرده اند و اصرار دارد كه استاد ابوالبشر فارابی را از حوزه علمیه بغداد اخراج كند تا جو ملتهب پیش امده فروكش كند و طلاب به جلسه درس باز گردند.

فارابی راه حل مشكل پیش امده را یافته و به نزد ابوالبشر آمده تا آن را مطرح كند، از نظر او پیش از تدریس فلسفه ارسطو باید با انتشار یك كتاب، طلاب را با مفاهیم فلسفه یونان و معانی هر كدام آشنا كرد، سپس به آنها فلسفه ارسطو و سایر فلاسفه را تدریس كرد.
اگر چه ابن عامر كه تازه از راه رسیده شدیدا با این روش مخالف است و بر این باور است كه باید به طلاب سخت گرفت و آنها را وادار كرد كه خیلی بیشتر از قبل این درس را مطالعه كنند تا آن را یاد بگیرند.

فارابی با شوق و ذوق بسیار می خواهد فلسفه ارسطو را تدریس كند، اما متوجه می شود كه طلاب از مبانی اولیه این فلسفه و به طور كلی با مبانی فلسفه یونانی اصلا آگاهی ندارند. این موضوع فارابی را به فكر وادار می كند. فارابی از عدم پیشرفت طلاب در آموختن درس فلسفه ارسطو اصلا راضی نیست و نتیجه تحقیقاتش در مورد موانع پیشرفت طلاب را با مدیر مدرسه علمیه بغداد مطرح می كند. استاد ابوالبشر از او می خواهد راه حلی برای رفع این مانع بیابد. ضمن این كه به فارابی اطلاع می دهد یكی از همدرسانش در حران به بغداد بیاید تا در تدریس درس فلسفه یونان یاریگر حوزه علمیه بغداد و بخصوص فارابی باشد....

محمد فارابی در حوزه علمیه حران و در نزد استان جیلان حرّانی درس منطق را با موفقیت بسیار طی می كند. او به حدی در آموختن منطق موفق است كه حسادت برخی طلاب، از جمله ابن عامر حرانی را بر می انگیزد. ابن عامر كه فارابی را غریبه ای در حوزه علمیه حرّان می داند به نوازندگی فارابی نیز خرده می گیرد...